Şekerli içecekler kansere neden olur mu?
Gazlı içecek ve tatlandırılmış soda içmenin sağlığınız üzerindeki olumsuz etkileri hakkında çok şey söylendi. Kesin olarak biliyoruz ki, şeker, kafein ve yapay tatlandırıcıların kombinasyonunun bizim için iyi olmadığı ve sağlıklı bir hayat yaşamak istiyorsak bu içecekleri düzenli olarak tüketmememiz gerektiğidir. Diğer taraftan biz sadece insanız ve şekeri tamamen kesebilen ve bizi en iyi sağlık seviyesinde tutan besleyici gıdalara odaklanan insanlar olsak da, çoğumuz için soda ve tatlılardan tamamen kaçınmak kolay değildir çünkü sıcak bir günde soğuk bir kola ile canlanmanın tadı ayrı bir güzeldir.
Şekerli içecek olarak adlandırılan şey nedir?
Araştırmacılar içerisinde % 5’ten fazla şeker (özellikle yüksek fruktoz şeker formları) bulunduran şeyleri şekerli içecek olarak tanımladılar. Buna meyve suyu (şekersiz olsa dahi), alkolsüz içecekler, şekerli milkshake’ler, enerji içecekleri ve şekerli çay veya kahve dahildir.
Kanser riski ne kadar büyük?
Çalışma, günde 100 ml fazladan şekerli içecek içmenin – haftada iki kutu – kanser geliştirme riskini % 18 artıracağı sonucuna vardı. Bu, çalışmadaki her 1000 kişi için 22 kanser olduğu anlamındaydı. Bu nedenle, eğer günde 100 ml fazladan içmişlerse, dört kişi daha kansere yakalanacak yani toplamda beş yılda 1000’de 26’ya çıkacaktı. Ancak araştırmacılar şekerli içecek alımı ile gelişen kanser arasında gerçek bir nedensel bağlantı olduğunu ve bunun hala daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyduğunu varsayarlar. Çalışma sırasında bulunan 2.193 kanserden 693’ü meme kanseri, 291’i prostat kanseri ve 166’sı kolorektal kanseri idi.
Kesin kanıt var mı?
Hayır – bu tür çalışmanın tasarlanma şekli, verilerdeki kalıpları belirleyebildiği ancak kesin bir bağlantı kurarak açıklayamadığı anlamına gelir. Bu nedenle, çok fazla tüketenlerde (günde yaklaşık 185 ml), daha az tüketenlere göre (günde 30 ml’den az) daha fazla kanser vakası olduğu gösterildi. Ve olası bir açıklama şekerli içeceklerin kanser riskini arttırdığıdır. Ancak, alternatif olarak şu söylenebilir ki, en şekerli içecekleri tüketen insanlar, kanser riskini artıran ve şekerli içeceklerin kendileri ile ilgili olmayan diğer sağlıksız davranışlara (örneğin, daha fazla tuz ve kalori tüketmek) sahip olabilirler. Bu nedenle, çalışma tek başına şekerli içeceklerin kansere neden olduğunu söyleyemez. Araştırmacılar, şeker ve kanser hakkında kesin bir nedensel cevap sunmasa da, şeker alımımızı azaltmak için mevcut dürtümüzün öneminin genel resmine katkıda bulunduğunu söylemektedir. Diyetimizdeki şeker miktarını azaltmak son derece önemlidir.
Bu sadece obezite ile mi ilgili?
Obezite bazı kanserlerin önemli bir nedenidir – ve şekerli içeceklerin aşırı tüketimi kilo alma olasılığını artıracaktır.
Ancak, çalışmalar bunun tüm hikaye olmadığını söylemektedir. Şekerli içeceğin aşırı tüketimden kaynaklanan obezite ve kilo alımı, bu ilişkide kesinlikle rol oynamıştır ancak bütün ilişkiyi açıklamamıştır.
Obezite ile ilişkili kanserle hangileridir?
Peki neler oluyor?
Fransız araştırmacılar, bağlantının “şeker içeriği tarafından güçlü bir şekilde yönlendirildiğini” söylüyor ve kan şeker seviyesini suçluyorlar. Ayrıca, içeceklere katılan renk verici bazı kimyasalları da suçlamaktadırlar.
Sorbonne Üviversitesinde ki bir ekip, bulguları doğrulamak için daha büyük ölçekli çalışmalara ihtiyaç olduğunu söylüyor. “Şekerli içeceklerin artmış kardiyovasküler hastalık riski, aşırı kilo, obezite ve diyabet riski ile ilişkili olduğu bilinmektedir”. “Ama gösterdiğimiz şey, belki de kanser riski ile ilişkili oldukları.” Bu durumda araştırmalar şekerli içecekleri vergilendirmenin iyi bir fikir olduğunu kanıtlıyor. Bu veriler, bir süredir tartışılan % 100 meyve suyu da dahil olmak üzere şekerli içecek tüketimini sınırlandırmak için mevcut beslenme önerilerinin uygunluğunu ve şekerli içecekleri hedef alan vergilendirme ve pazarlama kısıtlamaları gibi politika eylemlerini desteklemektedir. Örneğin, İngiltere, 2018’de şeker vergisi getirdi. Üreticiler, ürettikleri yüksek şekerli içecekler için fazladan vergi ödemek zorunda kaldı.
Hepsini bir arada toparlarsak, şekerli içecekler içmenin sağlığımız veya beynimizin sağlığı için iyi olmadığını gösteren çok fazla veri var. Genetiğin Alzheimer ve demans gibi beyin hastalıkları açısından bir rol oynadığını zaten biliyoruz ve bunu çevre ve kendi yaşam tarzımızın etkisiyle birleştirdiğimizde, bizi biz yapan sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek her zamankinden daha önemli hale gelmektedir.
Şeker oranı yüksek içeceklerin beyindeki kimyasallar üzerinde yapabileceği etkileri göz önüne aldığımızda, sadece sağlığımız değil aynı zamanda davranışlarımız üzerinde dahi henüz daha bilemediğimiz etkilerinin olabileceğini göz önüne almalıyız.
Ölçülü olmak ve sınırlama, sağlığı bir öncelik haline getirmenin tek yoludur, bu yüzden bir daha şekerli bir içecek istediğinizde, bu içeceklerin düzenli tüketiminin yapabileceği zararları düşünüp bunun yerine bir bardak su alabileceğinizi düşünün.