Kafa Nakli Mümkün mü?
2015 yılında İtalyan cerrah Sergio Canavero cesur bir iddia da bulundu: 2017 yılına kadar ilk insan kafa naklini gerçekleştireceğine yemin etti. Uzun bir süredir gazete manşetlerine dikkat ediyorsanız, sözünü tuttuğunu düşünebilirsiniz.
Hayır, tutmadı…
Canavero, başarılı bir insan kafa nakli gerçekleştirmedi ve muhtemelen de bunun olması mümkün değil.
Tekrar edersek: Hiç kimse başarılı bir insan kafa nakli yapmamıştır.
İşte bilmeniz gereken şeyler:
Sergio Canavero, son birkaç yıldır medikal haberlere konu olmaktadır ancak kusursuz olmasını umduğu ameliyat için gönüllü bir kişiyi bulduğu zamanlarda 2015 yılında manşetlere çıkmaya başladı: insan kafa nakli.
Canavero bir basın konferansında “çok uzun zamandır doğa kendi kurallarını bize dikte etti “, demiştir. Doğarız, büyürüz, yaşlanırız ve ölürüz. Milyonlarca yıldır insanlar evrimleşti ve 100 milyar insan öldü. Bu, kitlesel bir ölçekte soykırımdır. Kaderimizi geri alacağımız bir çağa başladık. Her şeyi değiştirecek. Her seviyede sizi değiştirecektir.
Böyle bir prosedür yaygın bir şekilde mevcut olsaydı, insan topluluğunda bazı akıl karıştırıcı değişimler başlatabilirdi. Tüm bu karmaşık akıl karıştırıcı söylemlere rağmen bilim insanları ve hekimler her şeyin zaman içerisinde ve yavaş yavaş çözümlenebileceğine inanmaktadırlar.
Bazı şeylerin nakli nispeten daha kolaydır. Örneğin kalbi ele alalım. Evet, kalp ameliyatı doğal olarak tehlikelidir, ancak hekimlerin kalbi alıcının sistemine yeniden bağlanması için nispeten az boru (damar) vardır.
Omurilik çok farklıdır. Doktorlar, tamamen ayrılmış omuriliği başarıyla tekrar bağlamış değiller. Tamamen kopmuş bir omuriliğin fonksiyonelliğine getirilmesi için, birbirine tekrar bağlanması gereken milyonlarca sinir bağlantısı vardır ve bunları yeniden birleştirmek zordur.
Son zamanlarda penis, yüz, el veya rahmin yerini alacak yeni nakillerin çığır açan haberlerini göz önünde bulundurun. Her bir ameliyat kendi içinde ki problemleri çözmeye çalıştı ve ilgili uzmanlık alanlarında en iyi cerrahlar arasında yıllarca işbirliği gerekli oldu. 2017’de, el nakillerinde sadece sinirlerin bağlarını kullanışlı hale getirmek için yeterince iyi bağlanacak ve işletecek bir şekilde ameliyatlar yapılmaya başlandı. Benzer bir sonucun bedenin tümünde uygulanması anıtsal bir başarı olacaktır.
Canavero daha önce farelerde kopmuş omuriliğin kaynaşmasında başarılı olduğunu iddia etti ancak yayınladığı sonuçlar uzmanlar tarafından şüpheli bulundu.
Benzersiz ve hassas bir organ olan beyin bir diğer husustur. Kan dolaşımını kaybettiği birkaç dakika içinde beyin canlılığını yitirmeye başlar. Çıkarılmış ve buz üstünde korunmuş olan bir kalp uçak yolculuğu süresince yeni nakledilecek bedene kadar yaşatılabilir. Benzer bir durum beyin için geçerli olabilir mi? Özellikle beyindeki herhangi bir hasarın naklin tüm amacını potansiyel olarak reddetmesi gerçeğini göz önüne alırsak muhtemel görünmemektedir. Tabii bir de hastanın bu nakil sırasında ayrıca kendi psikolojik durumunun da yani kendi kişiliğinin de geçme garantisini istemesi durumunda ne yapılabilir?
Bu bizi bir başka engele getiriyor. İç organ naklinden farklı olarak, penisler, yüzler ve eller gibi şeylerin nakledilmesi psikolojik reddetme riski taşır. İlk başarılı penis nakli çok kısa sürdü çünkü hasta girdiği stresten dolayı yeni genital organının geri alınmasını istedi. Yüz nakillerinde de benzer sorun vardır; tüm organ alıcıları, bağışıklık sistemi nedeni ile organın reddini bastırmak için ilaçlar almalıdır; ancak bir zamanlar tanıdık ve kendi yüzünüz veya penisiniz olarak tanımlanan bir şeyin bir cesedin dokusundan geldiğini bilmek derinden rahatsızlık yaratabilir.
Tamamen yeni bir vücut alan hastalarda bu tedirginlik ne kadar büyük olurdu? Reddetmeyi önlemek için aldığınız ilaçların vücudunuzun sizi reddetmemesi için gerçekten savaşmakta olduğunu nasıl hissedeceksiniz? Hastanın yeni vücudunun beynini öldürmek için savaştığı bilgisi ile hastaneye kaldırılma düşüncesi oldukça rahatsız edicidir.
Canavero’nun “başarılı” nakli iki kadavra kullanılarak gerçekleştirildi. El, yüz ve penis nakilleri kadavralardan yapılmıştır. Canavero Çin’de bir kadavra üzerinde 18 saatlik bir ameliyat yapacağını duyurdu ve yakında beyin ölü organ bağışlarıyla prosedürü mükemmelleştirmeye devam edeceğini söyledi. Hala gidilecek çok yol olduğunu söyleyen cerrahlarda bulunmakta. Dr. Burnett ise “farklı arabaların iki yarısını birbirine kaynatabilir ve başarılı olduğunuzu düşünebilirsiniz, ancak ateşlemek için anahtarı çevirdiğiniz andan itibaren her şey patlarsa, geri dönüşü çok da kolay olmayacak bir duruma gelirsiniz” demektedir. Canavero’nun yaptıkları ciddi bir şekilde eleştirilse de bir gün yaşayan bir insanda böyle bir prosedür girişiminde bulunmak için gereken veri ve cerrahi teknikler en azından elimizde hazır olacaktır. Bunlar olmasa da en azından bu süreç boyunca kan dolaşımı olmadan beyin fonksiyonlarını korumak için yeteneklerimizi geliştirmek, ciddi omurilik yaralarını iyileştirmenin daha iyi yollarını bulmak için çaba harcamış olacağız.
Canavero’nun kendi tekniklerini bilimsel verilerle bir dergide yayınlamasından ziyade, basın önünde ifade etmesi tartışılabilir bir durumdur. Gerçekten iki farklı omuriliği nasıl birleştireceğini bilmiş olsaydı, yeryüzünde omurilik yaralanmaları üzerinde çalışan cerrahlarla yöntemlerini paylaşıyor olmaz mıydı?
Durum ne olursa olsun, bir şey kesinlikle doğrudur. Kafa naklinin hayat kurtarma ve iyileştirme potansiyeli olmasına rağmen, şu an hala mevcut daha fazla ameliyat teknikleri ve terapiler vardır. Beden nakilleri şimdilik muhtemel gözükmemektedir ve büyük olasılıkla da hayata geçirilemeyecektir.